شکل‌های زیر به ترتیب یک بویلر افقی، عمودی و شیب‌دار را نشان می‌دهند.

دیگ بخار از اجزای مختلفی تشکیل شده که هر کدام نقش حیاتی در تولید بخار، انتقال حرارت و حفظ ایمنی سیستم دارند.

به صورت کلی می‌توان گفت که یک سیستم بویلر از سه بخش تشکیل شده است. بخش اول، سیستم آب تغذیه را نشان می‌دهد، بخش دوم سیستم بخار و بخش سوم نیز سیستم سوخت است.

البته دیگ‌های لوله آبی به صورت پکیج و در ابعاد کوچک‌تر نیز ساخته می‌شوند که در صنایع نفت و پتروشیمی کاربرد فراوان دارند.

– اطمینان از تمیز بودن لوله‌های گازرسانی یا دیگر سیستم‌های انتقال سوخت.

فشار کار بویلر بخار: فشاری که دیگ باید همیشه روی آن تنظیم شود و فشار خود را ثابت نگه دارد.

دیوارهایی که توسط هوا خنک می شود دیواره نسوز دیگ بخار که در آن منافذی برای عبور هوا تعبیه شده است. 

یک مخزن رسوبگیری در بویلر لازم است تا تمام ناخالصی ها را از آب بگیرد.

اگر بخواهیم نحوه عملکرد دیگ موتورخانه را به صورت دقیق درک کنیم باید به تشریح ساختار آن بپردازیم. در واقع دیگ‌بخار، در کنار قطعه ای به نام مشعل کار اینجا می کند، که وظیفه اصلی آن، فراهم سازی حرارت و شعله مورد نیاز برای به جوش آمدن آب است. به طور معمول آب سرد، به وسیله لوله‌ها به دیگ چدنی یا فولادی رسیده و به کمک شعله های آتش ناشی از مشعل گرم می شود.

در داخل محفظه احتراق دو مرحله بنیادی برای رسیدن به این هدف باید اتفاق بیوفتد.

– تنظیم دقیق فشار و دما در بازه‌های استاندارد از اهمیت بالایی برخوردار است.

– تمیز بودن و کارکرد صحیح دودکش برای اطمینان از تخلیه گازهای مضر ضروری است.

ظرفیت حرارتی در دیگ بخار فایرتیوب اغلب با تعداد پاس‌های حرارتی آنها مشخص می‌شوند. تعداد دفعاتی که گازهای احتراق در طول مخزن تحت فشار جریان پیدا می‌کند را پاس حرارتی گویند. با چرخش گازهای حرارتی، دمای آب افزایش پیدا می‌کند. نقاط چرخش گاز درون لوله‌ها می‌تواند به صورت ضد آب باشد.

آب در درون لوله‌ها گردش کرده و گازهای داغ از اطراف لوله‌ها عبور می‌کنند.